Cam Şişede Su! Karar Sizin

Satın alıp içtiğimiz tüm içecekler PET plastik ambalajlarda. Pet şişeler; 7'den 70'e hatta bir yaşından itibaren içinde en çok su tükettiğimiz, yaşamın kaynağını içtiğimiz plastikler, peki ne kadar sağlıklı?

PET’ lerin sağlıklı sunum yapma ömrü, aşağı yukarı bir kelebeğinki kadarmış yani iki hafta.Pet şişede su aldığım zamanlar -ki yakın zamana kadar alıyordum-  miadına ve ambalajının numarasına bakıyordum ama bu kadar tehlikeli olduğunu bilmiyordum.

Lütfen! Su aldığınız yere cam şişede su istediğinizi söyleyin. Ne kadar çok talep edersek sağlıklı suya o kadar hızlı ulaşırız. Cam şişede su bulundurmuyorlarsa, maden suyu iyi bir seçenek.

Neden Cam? Cam; kum, soda ve kireç birleşimidir. Camın temel hammaddesi topraktaki elementler özellikle de silisyum’dur.

Neden Plastik  değil? Plastik; fosil yakıt olan petrolden elde edilir. Karbon atomundan oluşan bir polimerdir. 

Ege Üniversitesi’nden  Radyokimyager, Radyofarmasist Dr. Memduh Sami TANER’in Tüketiciler org. yazısının PET’ ler ile ilgili bölümünü merak edenler için aşağıya kopyaladım. Karar Sizin!

Su ve gazlı içeceklerin plastik şişeleri

Geri dönüşsüz (iade edilmeyen) plastik kap ve şişeler polietilen (PET) ve  polivinilklorür (PVC) olarak bilinen polimerlerden, iadeli plastik kaplar ise Polikarbonat adı verilen polimerik malzemeler kullanılarak üretilmiş damacanalardan oluşmaktadır. Bu polimerler üretilirken sağlık açısından çok riskli hammaddeler ile yola çıkılır. Hatta polikarbonatın üretimindeki hammaddelerden biri de çok tehlikeli olan fosgen’dir* (fosgen, en çok bilinen kimyasal silahtır). Suyla etkileşimi minimal derecede olacak şekilde üretilse de yumuşak (memba) suyu her zaman iyi bir çözgendir, asitli içeceklerde ise çözücü karakter daha da baskındır. Böyle olunca da tüketicilerin uzun süre polimerik malzemeli ambalajda beklemiş içecekleri tercih etmemeleri önerilir. Polimerin yapısındaki kimyasalların ısı, ışık ya da diğer faktörlerden dolayı çözünüp içeceğe geçmesi, dolayısı ile tüketicilerin oldukça tehlikeli kimyasallara maruz kalması olasıdır. 

Sonuç olarak, maliyeti yüksek olsa da cam malzemeden oluşmuş damacanalar kullanılmalıdır.

Polimerik malzemelerin ısı ve ultraviyole ışınlardan etkilenerek bozunabilmesi de muhtemel olduğundan tüketicilerin aynı kapta su veya asitli içecekleri çok uzun süre bekletmemeleri, beklemiş ise kullanmamaları önerilir.

Sadece insana değil, çevreye de zararlı
Plastik maddeler, yani sentetik-polimerik kimyasallar, doğada parçalanması, yok olması en uzun süre alan sentetikler arasındadır. Doğa biyolojik kökenli her atığı belli bir süre zarfında kolayca yaşam döngüsünde faydalanılabilir bir malzemeye dönüştürebilmektedir, dönüştürme işleminde en çok da mikrobiyolojik işlemler geçerli olmaktadır. Sentetik malzemeler ise mikrobiyal-bakteriyel müdahaleye açık değildir.

Şu an yakma haricinde herhangi bir çözümü olmayan katı atık yok etme sistemleri, plastiğin mevcut haliyle çevreye verdiği zarara çok benzer bir oranda hava kirliliği oluşturarak yok edilmesine neden olmaktadır. Plastik içeriğindeki kimyasallar toksik gazlar çıkararak yanma reaksiyonu vermektedir. Bu da yakma yöntemini riskli ve arzu edilmeyen bir hale sokmaktadır.
 
En sağlıklı ambalaj
 Ambalaj malzemelerindeki gelişmeler ve malzeme bilimi çok hızlı bir şekilde gelişiyor, içine aldığı gıda maddesinin kimyasal yapısı ile en az ilişkiye geçen ambalaj en sağlıklısıdır. Günümüzde çok dayanıklı polimerler geliştirilmiş durumdadır ancak bahsi geçen malzemelerin maliyeti bunların yaygınlaşmasını engellemektedir. En iyisi, en ideali “her zaman ‘CAM AMBALAJ’dır.

Dr. Memduh Sami TANER (Ph.D.)
Radyokimyager, Radyofarmasist Ege Üniversitesihttp://www.tuketiciler.org/?com=news.read&ID=1712

*Fosgen (Phosgene) plastik ve böcek zehiri yapımında kullanılan kimyasal bir maddedir. Oda sıcaklığında (21 derece), fosgen zehirleyici bir gazdır. Soğutarak ve basınçla fosgen gaz sıvıya dönüştürülebilir. 

*http://www.idph.state.il.us/Bioterrorism/factsheets/phosgene.htm

 http://www.haberturk.com/yazarlar/fatih-altayli/668298-pet-siselerden-kurtulun

 http://www.unalblog.com/tag/kelebeklerin-omru-kac-gundur